სტატიის ავტორია JamNews
სასწავლო ტურები, იდეათონი და „მწვანე ბანაკები“, როგორც მეზობელი ქვეყნების გარემოსდაცვითი საკითხებით დაინტერესებული ახალგაზრდების დაახლოების საშუალება.
როგორ ცდილობენ ევროკავშირის დახმარებით CENN და Green Lane NGO ხელი შეუწყონ მეზობელ ქვეყნებში – საქართველოსა და სომხეთში მცხოვრები ახალგაზრდების დაახლოებას, გაძლიერებასა და მათი ცნობიერების ამაღლებას გარემოსდაცვით საკითხებზე.
სასწავლო ვიზიტები ახალგაზრდებისთვის სომხეთსა და საქართველოში
20 წლის ანი აივაზიანი სომხეთის ქალაქ გიუმრიდანაა. ანი ერთ-ერთია იმ ახალგაზრდებს შორის, ვინც წელს საქართველოში სასაწავლო ვიზიტით ჩამოვიდა, გაეცნო როგორ მუშაობენ ადგილობრივი სოციალური საწარმოები. რამდენიმე მათგანი განსაკუთრებით მოეწონა.
„გორში არის სამკერვალო-საწარმო „ლიდერი“, ნინოწმინდაში კი ხელსახოცების ქარხანა “FAMILY”. ახალ პროდუქციას ისინი ნარჩენების მეორადი გამოყენებით იღებენ – სამკერვალო ქსოვილების, ქარხანა კი ქაღალდის მეორადი გადამუშავებით. ჩემი აზრით, ეს შესანიშნავი გარემოსდაცვითი ინიციატივებია, რაზეც ახლა ბევრს ვსაუბრობ სამშობლოში“, – ამბობს ანი.
ანი გვიყვება, რომ სასწავლო ვიზიტი ადგილობრივი ახალგაზრდების უკეთ გაცნობაში დაეხმარა. მას სურს, რომ ადგილობრივი მწვანე მეწარმეობის შესახებ მეტი გაიგოს და ახალი ინიციატივების გასაცნობად სხვა დროსაც ჩამოვიდეს.
სასწავლო ვიზიტი ახალგაზრდებისთვის ორგანიზაცია CENN-მა, ევროკავშირის მიერ დაფინანსებული პროექტის ფარგლებში დაგეგმა. პროექტს – „EU4Youth: სოციალური მეწარმეობის ეკოსისტემის განვითარება (SEED) მწვანე ზრდისთვის საზღვრისპირა რეგიონებში“ , CENN უკვე მესამე წელია, ევროკავშირის მხარდაჭერით, პარტნიორ ორგანიზაციებთან (KRDF და Green Lane NGO) ერთად ახორციელებს.
პროექტის მიზანი საქართველოსა და სომხეთში მცხოვრები ახალგაზრდების სამეწარმეო პოტენციალის აღმოჩენა და განვითარება, სოციალური მეწარმეობის და მწვანე ინოვაციების მიმართულებით მათი უნარ-ჩვევების გაძლიერება და ახალგაზრდების დასაქმების ხელშეწყობაა.
CENN-ის ორგანიზებულ სასწავლო ვიზიტში, ანის მსგავსად, სომხეთიდან 15 ახალგაზრდა მონაწილეობდა. 12 ახალგაზრდა კი, პირიქით, საქართველოდან სომხეთში გაემგზავრა შემეცნებით ტურში – “აღმოაჩინე სოციალური მეწარმეობა სომხეთში”.
მათ შირაკის, ტავუშისა და ლორის რეგიონებში დაარსებული ინოვაციური ცოდნის ჰაბები მოინახულეს. გაეცნენ მწვანე მეწარმეობის იქაურ მაგალითებს.
„საინტერესო იყო ის, რომ სომხეთში ძალიან კარგად იყენებენ მზის პანელებს. გამორჩეულად მომეწონა პერმაკულტურის ერთ-ერთი ცენტრი, რომელიც მოვინახულეთ – ეს ჩემი პირველი შეხება იყო პერმაკულტურასთან. ვფიქრობ, ბევრი ასეთი ადგილი უნდა გვქონდეს საქართველოში. მნიშვნელოვანია პრობლემების და გამოწვევების გაცვლა, მათი გადაჭრის საერთო გზებზე საუბარი და დიალოგი“, – გვეუბნება თაკო გეგელაშვილი, 20 წლის გარემოდამცველი გორიდან.
თაკო გვიყვება, რომ CENN-ის პროექტის ფარგლებში ინოვაციური ცოდნის ჰაბი მის მშობლიურ ქალაქშიც გაიხსნა. ეს თავისუფალი სივრცეა, რომელიც ადგილობრივ ახალგაზრდებს შეკრებისა და მათთვის საინტერესო პრობლემებზე მსჯელობის საშუალებას აძლევს. აქვე იგეგმება ახალი გარემოსდაცვითი, ახალგაზრდული და სამეწარმეო ინიციატივები.
„ორივე ვიზიტის შედეგად დაგეგმეს საერთო აქტივობები, იმყოფებოდნენ ჰაბებში, ჰქონდათ ვორქშოფები, სოციალურ მეწარმეებს ესტუმრნენ და დაგეგმეს რეგიონული კამპანიები და იდეათონი“, – გვიხსნის CENN-ის წარმომადგენელი ლამარა მალხასიანი.
რეგიონული იდეათონი ქართველი და სომეხი ახალგაზრდებისთვის
გარდაქმენი გამოწვევა შესაძლებლობად – ამ სახელწოდებით, CENN-მა, ევროკავშირის მხარდაჭერით, ქართველი და სომეხი ახალგაზრდებისთვის მწვანე და სოციალური მეწარმეობის რეგიონული იდეათონიც გამართა.
იდეათონში, ორივე ქვეყნიდან, 14-დან 29 წლამდე ასაკის ახალგაზრდები მონაწილოებდნენ. ჯამში იდეათონზე ათი ახალი ინიციატივა გაჟღერდა.
„გუნდებმა წარადგინეს იდეები, საუკეთესოები შეირჩა, მოგვიანებით ჩატარდა თემატური ტრენინგები და ვორქშოფები გარემოსდაცვით თემებზე, სოფლის მეურნეობაზე, რა თქმა უნდა მეწარმეობასა და სოციალურ მეწარმეობაზე. იყო მენტორინგის კომპონენტიც, დაამუშავეს იდეები და წარუდგინეს ჟიურის. ჯამში გვყავდა 4 გამარჯვებული. გადაეცათ პრიზები, მათ შორის ფულადი, რასაც იდეების განსახორციელებლადაც გამოიყენებენ. რამდენიმემ უკვე დაიწყო კიდეც საქმიანობა“, – გვიყვება ლამარა მალხასიანი, CENN-ის წარმომადგენელი.
17 წლის ნვარდ პეტროსიანმა იდეათონში 9 თანატოლთან ერთად მიიღო მონაწილეობა. იდეების გენერირების პროცესში ბევრი იკამათეს, თუმცა, საბოლოოდ ერთი მიზნის გარშემო გაერთიანდნენ:„Lori Innovation knowledge hub-ის საინიციატივო ჯგუფის ერთ-ერთი წევრი ვარ. განვახორციელეთ არაერთი პროექტი, რომელიც დაკავშირებულია გარემოსდაცვით და საზოგადოებრივ ინიციატივებთან. როცა გაჟღერდა ინფორმაცია იდეათონის შესახებ, ჰაბის ხელმძღვანელმა მოგვცა მოტივაცია და დაგვარწმუნა მასში მონაწილეობის საჭიროებაში“.
იდეათონის ფარგლებში მიღებული ფულით საჭირო პროდუქცია შეიძინეს და საქმესაც შეუდგნენ. ნარჩენებისგან, უფრო მეტად კი ნაყინის ჩხირებისგან მაცივრის ილუსტრირებული მაგნიტების დამზადება დაიწყეს. აკეთებენ თმის სამაგრებსაც, კერავენ ბალიშებს. პერიოდულად სხვებსაც ასწავლიან გობელენისა და მაკრამეს ტექნიკას.
„შევქმენით სოციალური გვერდები ფეისბუკსა და ინსტაგრამზე, ვიღებთ შეკვეთებს, ვმონაწილეობთ ბაზრობებში. გამომუშავებული თანხა საკერავი მანქანის შეძენასა და ასორტიმენტის გაზრდას მოვახმარეთ. ყველას გვაქვს განსაზღვრული კონკრეტული ფუნქცია და ჩვენთვის ეს ინიციატივა საუკეთესო პრაქტიკაა გუნდური მუშაობისა და სამეწარმეო აზროვნების განვითარებისთვის“.
მწვანე ბანაკები
ერთ-ერთი ბოლო რეგიონული ინიციატივა, რომელიც პროექტის „EU4Youth: სოციალური მეწარმეობის ეკოსისტემის განვითარება (SEED) მწვანე ზრდისთვის საზღვრისპირა რეგიონებში“ ფარგლებში განხორციელდა, ბულაჩაურის ცენტრში ჩატარებული „რეგიონული მწვანე ბანაკებია“. ლამარა მალხასიანი გვიყვება, რომ ამ შემთხვევაშიც, ახალგაზრდებს შორის დიალოგის მთავარი თემა სოციალური მეწარმეობა იყო.
თითოეულ ნაკადს ბანაკი ათი დღე მასპინძლობდა
„ამ დროში მათ უტარდებოდათ ტრენინგები გარემოსდაცვითი, სოციალური მეწარმეობის, მარკეტინგის, ბრენდინგის მიმართულებით – ყველაფერზე, რაც დაკავშირებულია ბიზნესთან და მეწარმეობასთან. ჰქონდათ პრაქტიკული სამუშაოები, მენტორინგი, რის შედეგადაც დახვეწეს იდეები და შემდეგ დასრულებული ბიზნესმოდელები წარადგინეს ჟიურის წინაშე. ამ დროისთვის რეგიონულ ბანაკებში მონაწილეობა საქართველოსა და სომხეთში მცხოვრებმა 90-მდე ახალგაზრდამ მიიღო. „- გვიყვება ლამარა.
ანი გევორგიანმა ბანაკის შესახებ სოციალურ ქსელში განთავსებული აპლიკაციიდან შემთხვევით გაიგო:
„დეტალები წავიკითხე, მივხვდი, რომ სწორედ ეს მჭირდება, რადგან ჩემთვის ძალიან მნიშვნელოვანია არამხოლოდ ჩემი თემისა და რეგიონის განვითარება, არამედ მეზობელ ქვეყანასთან თანამშრომლობაც“.
ბანაკის პირველივე დღეს საკუთარი გუნდის წევრები გაიცნო და დაუახლოვდა. ამბობს, რომ საერთო იდეაზე მალევე შეთხნამდნენ და შირაქის რაიონული ცენტრის, გიუმრის ნარჩენებისგან გათავისუფლება სათამაშოების, ჩანთების და სხვადასხვა სასარგებლო ნივთის დამზადებით გადაწყვიტეს:
„გვექნება კურსებიც და მონაწილეებს ვასწავლით ამ ნივთების დამზადებას. ეს პროგრამა ძალიან მნიშვნელოვანია ჩვენი ქალაქისთვის, რადგან ხელს შეუწყობს არამხოლოდ მის ნაგვისგან გაწმენდას, არამედ ახალგაზრდებისთვის დასაქმების შესაძლებლობის გაზრდას“, – ამბობს ანი გევორგიანი.