სტატიის ავტორია JamNews
იდეათონი, როგორც შესაძლებლობა ახალგაზრდებისთვის ცნობიერების ასამაღლებლად და საკუთარი საქმიანობის წამოსაწყებად; კონფერენცია, რომლის მიზანი ახალგაზრდების პრობლემების იდენტიფიცირება იყო.
ეს სტატია აჯამებს, როგორ უწყობენ ხელს ევროკავშირი და CENN რეგიონებში მცხოვრებ ახალგაზრდებს განვითარებაში, როგორ ეხმარებიან მათ გაძლიერებაში და ამავდროულად, ხელს უწყობენ მათ დამკვიდრებას მშობლიურ რეგიონებში.
მწვანე მეწარმეობის იდეათონი ახმეტასა და ნინოწმინდაში მცხოვრები ახალგაზრდებისთვის
15 წლის ანჟელა ღარსლიანი პლასტმასასა და ლითონის ბოთლების გადამუშავებით ხელნაკეთ სამკაულებს აკეთებს. ანჟელა ნინოწმინდაში ცხოვრობს. იდეა, ანჟელას, „მწვანე მეწარმეობის იდეათონში“ მონაწილეობის შემდეგ გაუჩნდა. იდეათონი ნინოწმინდაში ორგანიზაცია CENN-ის პროექტის ფარგლებში მოეწყო.
CENN უკვე მესამე წელია, პარტნიორ ორგანიზაციებთან (KRDF და Green Lane NGO) ერთად, ახორციელებს ევროკავშირის მხარდაჭერილ პროექტს „EU4Youth: სოციალური მეწარმეობის ეკოსისტემის განვითარება (SEED) მწვანე ზრდისთვის საზღვრისპირა რეგიონებში“ .
პროექტის მიზანი საქართველოსა და სომხეთში მცხოვრები ახალგაზრდების სამეწარმეო პოტენციალის განვითარება, სოციალური მეწარმეობის და მწვანე ინოვაციების მიმართულებით მათი უნარ-ჩვევების გაძლიერება და ახალგაზრდების დასაქმების ხელშეწყობაა.
ანჟელასთან ერთად, ნინოწმინდის იდეათონში ამ მუნიციპალიტეტში მცხოვრები 30 ახალგაზრდა იყო ჩართული. ახალგაზრდები ჯგუფებად დაიყვნენ და ხუთი საპროექტო იდეა შეიმუშავეს. ჟიურიმ სამი მათგანი შეარჩია და 500-500 ლარიანი ფულადი პრიზით დააჯილდოვა.
ანჟელინას იდეამ პირველი ადგილი მოიპოვა. საინტერესო იდეები ჰქონდათ მეორე და მესამე ადგილზე გასულ მონაწილეებსაც. ანჟელინას მსგავსად, მათი ასაკიც მხოლოდ 14-16 წელია.
სედა კაზარიანი, ნანული სტამბოლციანი და კარინა ამირხანიანი ქსოვილის ნარჩენებისგან ეკო-მეგობრულ ჩანთებს შეკერავენ. ანი ავაკიანი და არმან ქოსიანი კი ეკოლოგიურად სუფთა პროდუქტებისგან ნატურალურ წვენებს, ე.წ. ფრეშებს დაამზადებენ და გაყიდიან.
„იდეათონი კარგი შესაძლებლობა იყო ახალგაზრდებისთვის განვითარებისა და დასაქმების თვალსაზრისით. ახლა მათ უკვე იციან, რა არის სოციალური მეწარმეობა, როგორ მოიძიონ დაფინანსება და დასაქმდნენ. ახალგაზრდებს მივეცით შესაძლებლობა, რომ ჰქონდეთ თავიანთი საქმე და არ დატოვონ რეგიონი“, – ამბობს ირინა კარსლიანი, CENN-ის კოორდინატორი ნინოწმინდიდან.
ნინოწმინდის მსგავსად, ახალგაზრდებისთვის იდეათონი მოეწყო ახმეტაშიც. ახმეტის იდეათონში ახმეტისა და სოფელ მატნის სკოლების 14 მოსწავლე იყო ჩართული.
ახმეტაში, იდეათონის მონაწილეები, ორ ჯგუფად დაყვეს. აღმოჩნდა, რომ ჟიურის ორივე ჯგუფის იდეა მოეწონა და დაფინანსებაც, 500 – 500 ლარის ოდენობით, ორივე ჯგუფმა მიიღო.
„ჯგუფის წევრების დიდი ნაწილი პირველად მონაწილეობდა მსგავს პროექტში. ამიტომ ჩავთვალეთ, რომ მნიშვნელოვანი იყო გარემოზე, კლიმატის ცვლილებასა და ამ კუთხით არებულ გამოწვევებზე მიგვეწოდებინა ინფორმაცია“, – ამბობს პროექტის ადგილობრივი კოორდინატორი შორენა ხანგოშვილი.
სკოლის მოსწავლეებმაც აქცენტი გარემოსდაცვაზე გააკეთეს. მათი პროექტები ეხებოდა სკოლის ეზოების გამწვანებას, მაკულატურის შეგროვებას, დასუფთავების აქციებს, გარემოსდაცვით ვიქტორინასა და ტრენინგებს თანატოლების ცნობიერების ასამაღლებლად.
„ახალგაზრდებმა მიიღეს ცოდნა, თუ რამდენად მნიშვნელოვანია მწვანე მეწარმეობა და ამ მიმართულებით ბიზნესის განვითარება. ვფიქრობ, ამ პროექტის დახმარებით, შევძელით მათი ცნობიერების ამაღლება. ახალგაზრდებმა სკოლის ასაკიდანვე უნდა იცოდნენ გარემოზე ზრუნვა“, – ამბობს პროექტის ადგილობრივი კოორდინატორი შორენა ხანგოშვილი.
გორელი ახალგაზრდები მცირე მეწარმეებისა და საზოგადოების ცნობიერების ასამაღლებლად
ზურა მაჭარაშვილი და ნიკოლოზ კევლიშვლი გორში ცხოვრობენ და არასამთავრობო ორგანიზაციას „ახალგაზრდული ცენტრი ახალი თაობა“ ხელმძღვანელობენ. ორივე მათგანი CENN-ის ახალგაზრდული პროექტების მონაწილეა. ორგანიზაციაში ადგილობრივი თემის განვითარებისთვის და ახალგაზრდების გაძლიერებისთვის მუშაობენ და გარემოსდაცვით საკითხებსაც ხშირად ეხებიან.
ზურა და ნიკოლოზი 2021 წლის დეკემბერში გორში გამართული „მწვანე მეწარმეობის იდეათონის“ გამარჯვებულებიც არიან.
„CENN-ის მწვანე ინოვატორების ბანაკში ვმონაწილეობდი. იქ გავიგე ახალგაზრდული იდეათონის შესახებ. ბანაკში მიღებული ცოდნა პირდაპირ ესაბამებოდა იდეათონის კონცეფციას და იდეაც მაშინ გამიჩნდა. მაშინვე გადავწყვიტე მონაწილეობა“, – გვიყვება ზურა მაჭარაშვილი.
მისი იდეა ენერგიის ალტერნატიული წყაროების შესახებ საზოგადოების ცნობიერების ამაღლებას ეხებოდა. გადაწყვიტა მოეფიქრებინა პროექტი, რომლის მეშვეობითაც მცირე მეწარმეები მიიღებდნენ ცოდნას, თუ როგორ შეიძლება აკეთონ ბიზნესი და, პარალელურად, გარემოზეც იზრუნონ.
„უნდა განგვეხორციელებინა კამპანია, რომელიც დაიწყებოდა ალტერნატიული ენერგიის წყაროებისა და ენერგიის გამომუშავების შესახებ ტრენინგების ჩატარებით, გაგრძელდებოდა თბილისში მზის პანელების საწარმოში და გორში ქარის ელექტრო სადგურებში ვიზიტით. ბოლო ეტაპი კი მოსახლეობისთვის ინფორმაციული ბუკლეტების დარიგება იქნებოდა“, – ამბობს ზურა.
პროექტი მენტორების დახმარებით დახვეწეს. მათი იდეა – „მომავლის ხიდი“ – ჟიურიმ 17 გუნდიდან საუკეთესოდ დაასახელა. 800 ლარიანი ფულადი პრიზი მიიღეს და იდეის განხორციელებაც დაიწყეს:
„შევარჩიეთ მცირე მეწარმეები გორის რაიონიდან. სულ 15 ბენეფიციარი გვყავდა. ტრენინგების ჩატარების შემდეგ, მათ ჰქონდათ შესაძლებლობა, რომ თეორიულად და პრაქტიკულად ესწავლათ როგორ მზადდება მზის პანელები და როგორ ხდება მისი გამოყენება. ქარის ელექტროსადგურს ესტუმრნენ და ნახეს როგორ მუშაობს ქარის წისქვილები. ბოლოს კი საინფორმაციო ბუკლეტებიც დავურიგეთ“, – გვიყვება ზურა და იხსენებს, რომ მზის პანელებით განსაკუთრებით საოჯახო სასტუმროების მფლობელები დაინტერესდნენ.
„ეს ყველაფერი, პირველ რიგში, ცოდნის დემონსტრირებაში დამეხმარა და საშუალება მომეცა, რომ CENN-ის წყალობით მიღებული გამოცდილება გამეზიარებინა საზოგადოებისთვის. ვასწავლიდი, მაგალითად, როგორ უნდა კამპანიის დაგეგმვა და სწორად წარმართვა, ვაწვდიდი ინფორმაცია ენერგიის ალტერნატიულ წყაროებზე და ა.შ.“ – ამბობს ზურა მაჭარაშვილი.
„ახალგაზრდობის ევროპული წელი“ საქართველოში
კიდევ ერთი ინიციატივა, რაც მიმდინარე წელს, ახალგაზრდების განვითარებას მიუძღვნა ორგანიზაცია CENN-მა, ახალგაზრდული კონფერენცია იყო. კონფერენცია გაზაფხულზე, მაისში, თბილისში გაიმართა.
„ახალგაზრდების გამოწვევები და შესაძლებლობები საქართველოში“ – ამ სახელწოდებით, ევროკავშირის მხარდაჭერით, CENN-ის მიერ გამართული ფართომასშტაბიანი კონფერენცია „ახალგაზრდობის ევროპულ წელს“ ეძღვნებოდა.
პანდემიის მწვავე შედეგების დასაძლევად და ახალგაზრდების მხარდაჭერად, 2022 წელი ახალგაზრდობის წლად ევროკომისიამ გამოაცხადა.
„გადავწყვიტეთ მთელი კონფერენცია მიგვეძღვნა იმ საკითხებისთვის, რაც ახალგაზრდებს აწუხებთ, გვემსჯელა გამოწვევებსა და გადაჭრის გზებზე. საკმაოდ მწვავე დისკუსია იყო, საინტერესო საკითხები წამოიჭრა“, – ამბობს ნათელა ლაგურაშვილი, ახალგაზრდების მობილიზებისა და განვითარების კომპონენტის ლიდერი.
კონფერენციას 100-ზე მეტი ადამიანი – რეგიონში მცხოვრები აქტიური ახალგაზრდები, ევროკავშირის დელეგაციის წარმომადგენლობა საქართველოში, ადგილობრივი და საერთაშორისო ორგანიზაციები და სახელმწიფო უწყებები ესწრებოდნენ.
„რეგიონებში ახალგაზრდული სივრცეების ნაკლებობა, ჩართულობა დემოკრატიის საკითხებში, შესაძლებლობების არქონა, შეზღუდული წვდომა ინფორმაციაზე და ა.შ. – ეს საკითხები გამოიკვეთა კონფერენციაზე. ყველაფერი ეს იწვევს იმას, რომ ახალგაზრდები ტოვებენ თავიანთ რეგიონებს“, – ამბობს ნათელა ლაგურაშვილი და ამატებს, რომ ამ კონფერენციის მეშვეობით ახალგაზრდებს შესაძლებლობა მიეცათ, მათ რეგიონში არსებულ პრობლემებზე მომუშავე ადამიანები გაეცნოთ და ახალი შესაძლებლობები აღმოეჩინათ.
პროექტი „EU4Youth: სოციალური მეწარმეობის ეკოსისტემის განვითარება (SEED) მწვანე ზრდისთვის საზღვრისპირა რეგიონებში“ უკვე დასასრულს უახლოვდება.
ბოლო სამი წლის განმავლობაში, ამ პროექტის ფარგლებში, სომხეთსა და საქართველოში, სამიზნე რეგიონებსა და მუნიციპალიტეტებში ინოვაციური ცოდნის ჰაბები ერთგვარი საერთო სამუშაო სივრცეა, სადაც ახალგაზრდებს აქვთ წვდომა ციფრულ ტექნოლოგიებზე. ასევე, მათ აქვთ შესაძლებლობა, შეიკრიბონ, იმსჯელონ საერთო იდეებზე და განახორციელონ თავიანთი ინიციატივები, რომლებიც ახალგაზრდების გაძლიერებასა და ადგილობრივი პრობლემების მოგვარებისკენაა მიმართული.
გარდა ამისა, პროექტის ფარგლებში, ჩატარდა რამდენიმე იდეათონი და ათობით კამპანია, რომელიც ეხებოდა გარემოსდაცვას, სოციალურ მეწარმეობას და ახალგაზრდებისთვის მნიშვნელოვან სხვა მწვავე საკითხებს. ჩამოყალიბდა ტრანსასაზღვრო პლატფორმა, რომლის მეშვეობითაც საქართველოსა და სომხეთში მცხოვრებ ახალგაზრდა ლიდერებს შეუძლიათ რეგიონული პრობლემების გადასაჭრელად საერთო ძალებით იმუშავონ.
მომავალი აქტივობებიც უკვე დაგეგმილია – გრძელდება სომხეთსა და საქართველოში მცხოვრები ახალგაზრდებისთვის რეგიონული ბანაკების სერია, რომლებიც ძირითადად, სოციალური მეწარმეობასა და გარემოსდაცვით თემებს შეეხება.
გარდა ამისა, იგეგმება არაერთი ტრანსსასაზღვრო კამპანია, მათ შორის NEET ახალგაზრდების შესახებ ცნობიერების ასამაღლებლად და მათ სხვადასხვა ინიციატივაში ჩასართავად. NEET – ისეთი ახალგაზრდების ჯგუფია, რომლებიც ამჟამად არც დასაქმებულნი და არც განათლებაში ჩართული არ არიან. მათი გაძლიერება კი განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია.
ნათელა ამბობს, რომ კონკრეტული დადებითი შედეგები უკვე სახეზეა:
„ჩვენს აქტივობებში ჩართული რამდენიმე ახალგაზრდა ახლა უკვე ტრენერია თავის მუნიციპალიტეტში, რამდენიმემ ახალგაზრდული ორგანიზაცია ჩამოაყალიბა. ჩვენი მიზანიც ესაა, რომ პროექტის დასრულების შემდეგ, რეგიოენბში დარჩნენ აქტიური ახალგაზრდები ინიციატივებითა და შესაბამისი უნარებით“, – ამბობს იგი.